Bugünkü yazımızda sizlere odyo testi ya da işitme testi nasıl yapılır hakkında kapsamlı anlatım gerçekleştireceğiz. İşitme testi konusunda farklı bakış açılarıyla Kulak Burun Boğaz Uzmanları, Odyolog, Odyometrist, üniversite öğrencileri bilgilendirmek ve işitme problemleri olan kişileri bilinçlendirmek için yazımızı oluşturduk.

İşitme testinde saf ses eşikleri, konuşmayı ayırt etme, rahatsız edici ses seviyeleri (UCL), akustik refleks eşikleri, timpanometri volüm, empedans  gbi değerler ölçülür.

İşitme testi yapılırken ses yalıtımlı bir ortamda test bataryaları ile Odyolog tarafından yapılması gerekir. Şimdi işitme testi türlerini kısa şekilde açıklayıp dikkat etmemiz gereken noktalara değinelim.

İşitme testi, içerisinde en bilindiği olan saf ses işitme testi olarak genellikle 125 ila 8.000 hz frekans aralığında 0 ila 130 db arasında saf ses kombinasyonları verilir. Kişinin en düşük şiddette duyduğu ses seviyeleri eşik olarak belirlenir ve odyograma işaretlenir. Uyaran türleri ise hava ve kemik olmak üzere ikiye ayrılır.

Test sonuçları işitme kaybı seviyesini gösterip bununla ilgili alınacak önlemler için öncüdür.

Aşağıda saf ses eşikleri ile ilgili görselleri inceleyebilirsiniz.

 

Konuşmayı ayırt etme eşiğinde kişi saf ses eşiklerinin 10-15 db üstünden başlayarak üç heceli ‘’Atatürk’’, ‘’Telefon’’, ‘’Pencere’’ gibi kelimeler söylenerek seri bir şekilde üç kelimenin iki kelimesini doğru tekrar ederse konuşmayı ayırt etme eşiği bulunmuş olur.

Konuşmayı ayırt etme skorlarında ise tek heceli kelimeler konuşmayı ayırt etme eşiği şiddetinde konuşma sesleriyle 25 farklı tek heceli kelimeler Odyolog tarafından söylenilir. Doğru ve yanlış tekrarlar hesaplanarak yüzdelik hesaplanır.

Sonuçlar işitme kaybının süresini, konuşma ve hafıza etkilenim seviyesini, işitme cihazı uygulamalarında cihaz seçimi için çok kritiktir.

Konuşma testlerinde kullanılan örnek kelimeleri aşağıdaki görsellerde inceleyebilirsiniz.

 

Rahatsız edici ses sevileri (UCL) kişiye gönderilen konuşma seslerinin desibeli arttırarak rahatsız olunan seviyeler belirlenir.

Test sonucu patolojinin koklear mı retrokoklear mı olduğunu işitme cihazı uygulamalarında MPO kazançlarını belirlemek için çok önemlidir.

Timpanometri testi, orta kulağın durumunu test eden bir test bataryası diyebiliriz. Odyolog orta kulaktaki basınç değerini ölçmek için probu kulağa yerleştirerek kulağa basınç verir. Sonrasında basınç değerlerine göre sayısal bilgiler ve grafikler oluşur ve sayılar odyograma yazar.

Timpanogramdaki değerler grafiğin tepe yaptığı sayısal değer ile hangi basınçta tepe yaptığını belirten parametreler ve sayılar kağıda yazılır. Aşağıda timpanometri ile ilgili görselleri inceleyebilirsiniz.

Test süresi birkaç dakikadır fakat teste koopere olamaya ek engelli ya da çocuklarda bu süre uzayabilir.

Genelde gözlemlerimize göre bir kısım kliniklerde uygulanmayan fakat tanılama açısından çok önemli bir test olup doktorunuza timpanometri testinin yapılıp yapılmadığını mutlaka sorunuz. Timpanometri testleri genelde aşağıdaki sorunların varlığına işaret edebilir.

Orta kulaktaki sıvı

Orta kulak iltihabı (orta kulak enfeksiyonu)

Timpanik membranda perforasyon

Boğazın ve burnun üst kısmını orta kulağa bağlayan östaki borusu ile ilgili sorunlarda kullanılmaktadır.

İşitme cihaz uygulamalarında kompresyon oranları, strateji seçimi için önem arz etmektedir.

İşitme testi nasıl yapılır, sorusu ise sık sorulan sorular arasında. İşitme testini sadece Odyolog ve Odyometrist olan sağlık personelleri yapabilir. İşitme testi aşamalarını aşağıda açıklanmıştır.

Kulak Burun Boğaz uzmanı Odyoloji bölümüne hastayı konsülte eder.

Odyolog ya da Odyometrist hastadan genel hikaye alır. Hikayeden sonra uzman kişi hangi testleri yapacağına karar verir.

Hastaya her test basamağında belirli komutlar verir. Örneğin; saf ses eşiklerini tespit etmek için uzman ”size bip bip sesler vereceğim. Bazıları tiz, bazıları ise bas olabilir. Çok az bile duysanız butona basın!” kelime testlerinden önce komut olarak uzman ”Ben ne söylersem tekrar edin” UCL tespitinde uzman ”Şimdi sesimi arttırıyorum bu ses sizi rahatsız ediyor mu?”

Hasta sessiz kabine oturtarak test hakkında bilgi verir ve dışarı çıkar testleri uygulamaya başlar.

Yukarıdaki basamaklar genel olup gelin size işitme testi içerisinde saf ses  testinin nasıl yapıldığını detaylı anlatalım.

Saf ses odyometri testi için ilk başta uzman kişinin dikkat etmesi gereken durumlar vardır. Bunlardan bazıları;

”Kulak akıntısı var mı?”: Eğer var ise timpanometri testi yapılmaz

”Çınlaması var mı?”: Eğer var ise uyaran tipi burst saf ses olmalıdır

”duyma ve anlama seviyesi”: Eğer ciddi ise testin basamakları basit ve yüksek sesle anlatılmalıdır.

”neden işitme testi oluyor”: Bu çok önemli örneğin cisplatin kemoterapi alan hasta ise ilk dozajlarda 125 ila 8.000 hz arasında kayıp gözlenmeyebilir. 8.000 hz üstü olan frekansların mutlaka test edilmesi gerekebilir.

Bu ve daha fazla parametreler dikkat edildikten sonra saf ses eşiklerini tespit etmek için uzman ”size bip bip sesler vereceğim. Bazıları tiz, bazıları ise bas olabilir. Bazı sesler şiddetli bazı sesler az gelecek. Siz hepsi için butona basın! Çok az bile olsa da” İşitme testi olan kişilerde işitme kaybı ihtimali yüksek olduğu için uzmanın hem yüksek sesle konuşması hem de dudak hareketini abartılı yapmasını öneriyoruz. Çünkü işitme kayıplı kişilerde anlama kaybı olabileceği için birden farklı uyaranla anlaşılırlığı yükseltmek gerekir.

Komutlar verilip herkes pozisyonunu aldığına göre artık işitme testine başlayabiliriz. İlk olarak hava yolu saf ses odyometride ilk olarak 1.000 hz’de işitme eşiklerine bakılır. 1.000 hz olma sebebi hastanın teste kooperesini sağlamak için olup test sonunda 1.000 hz tekrar bakılır. 1.000 hz’den sonra sırasıyla 2.000 hz, 4.000 hz, 6.000 hz, 8.000 hz, 500 hz, 250 hz ve 125 hz’de işitme eşiklerine bakılır. Kemik yolunda ise 500 hz, 1.000 hz, 2.000 hz ve 4.000 hz’de 0 ila 65 db arasında eşiklere bakılır. Eğer kemik eşiği 65’ten fazla ise tam seviyesi saptanamaz çünkü 65 db üzeri uyaranda kemik vibratör titreşim sağladığı için testin güvenilirliği düşer.

İşitme eşiklerine desibel olarak hastanın durumuna göre tahmini bir ses seviyesi verilir. Eğer hastada hiç tepki yok ise 20 db arttırılır. Eğer tepki var ise 10 db azaltılarak gidilir. Eşik seviyesinde üç uyaranın ikisine butona basarsa eşik olarak belirlenir.

İşitme testi kolay gibi görünse de aslında çok zor ve titizlikle yapılması gerekiyor. Asimetrik işitme kayıpları ve hava kemik aralıkları işitme testinin süresini uzatabilir. Minimum 10 dakika süren işitme testi 45 dakikaya kadar çıkabilir. Testin uzamasının ana nedeni ”maskeleme” dir. Maskeleme konusuna başka bir yazımızda detaylı inceleyeceğiz.

İşitme Testinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Yapılan işitme testleri sonuçlarını olumsuz etkileyen bazı durumlar mevcuttur bunlardan bazıları;

Hastanelerin odyoloji birimlerinin oldukça yoğun olması

Hastanelerdeki cihazların kalibrasyon eksiklerinin olma ihtimali

Kişinin teste koopere olamaması

Çınlama hastalarında uyaran seçiminin yanlışlığı

Bu gibi durumlar sıkça karşılaştığımız durumlar olup kişilerin kesinlikle testleri birden fazla yaptırmalarını tavsiye ederiz.

İşitme cihazı ile reçetelenmiş kişilerin mutlaka işitme merkezlerinde mutlaka işitme testlerinin tekrar yapılmasını tavsiye ederiz.

İşitme cihaz fitting uygulamalarında işitme cihazı ile program üzerinden işitme taramasını standart olarak uygulanması gerekir çünkü klinikte yapılan testler TDH vb tür uyaranlar olurken cihaz uygulamalarında kazançlar işitme cihazında kullanılan hoparlör parametrelerine göre verilmektedir. Bu parametredeki farklılık cihaz uygulamaların verimliliğini değiştirebilir. Aşağıda işitme cihazlarında kullanılan işitme testi arayüzünü inceleyebilirsiniz.

Evde İşitme Testi Nasıl Yapılır?

Bazı kişiler kendi işitme derecelerini merak etmekte olup kliniğe gitmeden önce evde işitme testini yapmak isterler. Bu kişilere çözüm olarak internet üzerinden bazı uygulamalar ile sadece işitme taraması gerçekleştirebilirler. İşitme taramaların herhangi bir tanılama özelliği olmayıp sadece fikir edinmenizi sağlar.

Aşağıda bazı tarama yapılan güvenirliği yüksek uygulamaları kullanabilirsiniz.

Loud Clear Hearing Test: https://tr.pcsoftwares.org/software/885148

Merkezimize başvuran kişilerin merkezimize sağlık vb nedenlerle gelemeyip evde işitme testini isteyebiliyorlar. Fakat tanılanma açısından kesinlikle klinik ortamda doktor ve odyolog tarafından tanılayıcı testlerin yapılması gerekir. İşitme cihazı reçetelendirilen hastalara evde koşulların sağlanması ve ekipmanlarla işitme cihazı ile işitme eşikleri işitme cihazı ayarları için kontrol edilebilir.

İşitme Testi Nerede Yapılır?

İşitme testleri sadece klinik ve merkezlerde yapılmalıdır.  Nedenleri ise doğruluk oranlarının yüksek olması, klinik ekipmanların olması ve uzman uygulayıcının olması nedeniyle tavsiyemiz bu yöndedir.